Η Παιδεία δεν μπορεί παρά να αποτελεί θεμέλιο λίθο στην κοινωνία του αύριο και ως τέτοια οφείλει να αντιμετωπιστεί από όλους: με σεβασμό αλλά και με ιδιαίτερο σχεδιασμό κάνοντας παρεμβάσεις στο τώρα με ορίζοντα τον μελλοντικό άνθρωπο.
Πώς να λειτουργήσει με αμεσοδημοκρατικούς όρους μια ολόκληρη κοινωνία (τοπική – ευρύτερη – παγκόσμια), αν τα άτομα που την απαρτίζουν δεν έχουν κάνει κτήμα τους τις βασικές αρχές της, αν δεν τους έχει δοθεί ποτέ η ευκαιρία να αναπτύξουν ελεύθερες, ολοκληρωμένες, υγιείς, αυτόνομες προσωπικότητες, αν δεν έχουν αυτοσεβασμό και ενσυναίσθηση;
Δυστυχώς, οι αξίες, οι δομές και οι μηχανισμοί που έχουν αναπτυχθεί για να υπηρετήσουν το υπάρχον σύστημα του υπερκαταναλωτισμού και του ανταγωνισμού στην ελεύθερη αγορά είναι στοιχεία βαθιά ριζωμένα στις αντιλήψεις γενεών ολόκληρων και θα ήταν ουτοπικό να σκεφτεί κανείς πως μπορούν να εξαλειφθούν εν μία νυκτί.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η ΠΑΙΔΕΙΑ θα πρέπει να θέσει ένα και μόνο στόχο: τον ΑΝΘΡΩΠΟ. Τον άνθρωπο που θα είναι απαλλαγμένος από μια κοινωνία που κυριαρχεί η λογική της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και της καταστροφικής εκμετάλλευσης της φύσης, τον άνθρωπο που θα είναι λυτρωμένος από τις ψυχοκοινωνικές στρεβλώσεις του σήμερα, τον άνθρωπο που θα είναι ελεύθερος να συμβιώσει, να συνδιαλαγεί, να συνδιαμορφώσει, να συναποφασίσει, να αναλάβει ευθύνες και να κάνει χρήση δικαιωμάτων ισότιμα στην κοινωνία του αύριο.
Η Παιδεία στοχεύει στο άτομο ως ΟΛΟΝ (ψυχή-συναίσθημα, σώμα, πνεύμα-νόηση), ενθαρρύνει και σέβεται τη διαφορετικότητα, τους ατομικούς ρυθμούς και ικανότητες του καθενός, σε πολλές περιπτώσεις είναι εξατομικευμένη ανάλογα με τις ανάγκες αλλά ταυτόχρονα και συνεργατική όταν οι στόχοι το απαιτούν.
Η Παιδεία σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζεται με την κατάρτιση και την εξειδίκευση. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν επιμέρους κλάδους της εκπαίδευσης και υλοποιούνται ή ακολουθούνται μόνον όταν το άτομο έχει την ωριμότητα να γνωρίζει σε βάθος τις ιδιαίτερες κλίσεις και ταλέντα του, απαλλαγμένο από τον ψυχαναγκασμό του βιοπορισμού. Με αυτή την έννοια, η παιδεία είναι δυνατόν να αποτελεί μια εν εξελίξει διαδικασία που μπορεί και προτείνεται να διαρκεί σε ολόκληρη τη ζωή του ανθρώπου ελεύθερα και αυτόβουλα.
Η Παιδεία εμπεριέχει αυτοαξιολόγηση. Μέσα από αυτή τη διαδικασία το άτομο ωριμάζει και ενθαρρύνεται στην κατεύθυνση της αυτοβελτίωσης. Επ’ ουδενί η αυτοαξιολόγηση δεν πρέπει να έχει τιμωρητικό χαρακτήρα ή την έννοια του αποκλεισμού. Δημοκρατικές διαδικασίες αυτοαξιολόγησης σε επίπεδο ομάδας θα μπορούσαν να βοηθήσουν ως προς αυτή την κατεύθυνση.
Η Παιδεία θέτει τις βάσεις στη δημιουργία σκεπτόμενων ανθρώπων με κριτική σκέψη (σύνθεση, ανάλυση, παρατήρηση, πείραμα, κλπ) που έχουν τη δυνατότητα της αμφισβήτησης της υπάρχουσας γνώσης, για να θέσουν τα θεμέλια για τη νέα γνώση.
Δίνει την ευκαιρία συμμετοχής σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες από μικρή ηλικία, ώστε το άτομο να μαθαίνει έμπρακτα (βιωματικά) ποια είναι η δική του μοναδική συμβολή στο σύνολο, να του δίνεται συνεχώς η δυνατότητα να φτάσει στο προσωπικό του αποκορύφωμα δυναμικής και να το υπερβαίνει ανάλογα με τις ατομικές του ανάγκες αλλά και τις ανάγκες του συνόλου.
Αυτό επιτυγχάνεται όταν το άτομο έχει συναίσθηση της αυταξίας του χωρίς εγωισμούς και την αποδοχή από τον περίγυρό του, πράγμα που το οδηγεί χωρίς καμία έξωθεν επιβολή στην επιθυμία για προσφορά στο σύνολο.
Στην Παιδεία έχουν ελεύθερη, δημόσια και δωρεάν πρόσβαση όλοι ανεξαιρέτως. Είναι ευθύνη και πρωταρχικό καθήκον ολόκληρης της κοινότητας να το εξασφαλίσει αυτό.
Τα σχολεία όλων των επιπέδων είναι αυτόνομα, αυτοδιαχειριζόμενα και ανήκουν στο σύνολο της κοινότητας. Οι εμπλεκόμενοι φορείς (μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς, εκπρόσωποι κοινότητας ή λαϊκή συνέλευση κοινότητας) έχουν την ευθύνη για τη λειτουργία τους και οι αποφάσεις λαμβάνονται με αμεσοδημοκρατικό τρόπο.
Τα σχολεία έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν τα μέσα, τις εκπαιδευτικές διαδικασίες και τα προγράμματα σπουδών ανάλογα με τις ανάγκες τους και αυτές της κοινότητας, ακολουθούν όμως και δεν έρχονται σε αντιπαράθεση με τις γενικές αρχές, τις αξίες και τους στόχους που έχει ορίσει το σύνολο της κοινωνίας για αυτά και την παιδεία γενικότερα.
Η Παιδεία είναι εργαλείο στην υπηρεσία του ανθρώπου και του συνόλου της κοινωνίας και ως τέτοιο εξελίσσεται ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής χωρίς να παραβιάζονται οι θεμελιώδεις της αρχές και η φιλοσοφική της θεώρηση.
Τέλος, στην παρούσα κατάσταση ιδιαίτερη σημασία έχει η εκπαίδευση ενηλίκων πάνω στις βασικές αρχές, τους όρους, τις έννοιες και την πρακτική της Άμεσης Δημοκρατίας.
Δεδομένου ότι ο σημερινός άνθρωπος ουσιαστικά δεν γνωρίζει πώς να λειτουργεί ως πολίτης υπεύθυνος για τη ζωή του και την πορεία της κοινωνίας και του πλανήτη, κρίνεται απαραίτητο να δημιουργηθούν εκπαιδευτικές δομές που θα εξυπηρετήσουν αυτό το σκοπό.
Αυτό ίσως είναι και το πιο δύσκολο εγχείρημα για όλους μας, αφού έχουμε κι εμείς οι ίδιοι ‘τσιμεντωθεί’ μέσα σε εγωιστικές, πολλές φορές κακόβουλες πρακτικές και καλούμαστε να απεμπολήσουμε οτιδήποτε γνωρίζουμε μέχρι τώρα.
Σ’ αυτή την προσπάθεια γινόμαστε όλοι μαθητές και ταυτόχρονα δάσκαλοι. Όμως το βήμα αυτό είναι καθοριστικής σημασίας αν θέλουμε να προχωρήσουμε μπροστά και να μη μείνουμε σε ουτοπιστικές θεωρίες. Τα πράγματα θα είναι πιο εύκολα για τις επόμενες γενιές – και σε αυτές θα πρέπει να στοχεύουμε – αν εμείς χαράξουμε το μονοπάτι ώστε να μπορέσουν να το πλατύνουν, να το διαμορφώσουν και να το εξελίξουν σε δρόμο ταχείας κυκλοφορίας.
Μια παροιμία λέει: « Τα καινούρια κρασιά θέλουν και καινούρια ασκιά». Εμείς που φέρουμε τα ‘παλιά ασκιά’ οφείλουμε να τα ‘απολυμάνουμε’ όσο γίνεται καλύτερα, για να υποδεχτούν τις αμεσοδημοκρατικές ιδέες ώστε να μπουν σε εφαρμογή.
Λαϊκή Συνέλευση Κέρκυρας
Πλατείας Αξιοπρέπειας, Νοέμβρης 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου