κύριο Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο
Κύριε Υπουργέ,
στο βιογραφικό σας αναφέρετε ότι έχετε μία κόρη. Δεν αναφέρεται η ηλικία της, γι’ αυτό επιτρέψτε μου να υποθέσω, ας την πούμε υπόθεση εργασίας, ότι η κόρη σας είναι μαθήτρια στο ελληνικό σχολείο.
Επιτρέψτε μου να σας δώσω μερικές συμβουλές για την κόρη σας, ως ένας εκπαιδευτικός που μέχρι τώρα έχω προβληματιστεί για την Παιδεία και έχω προσπαθήσει να επηρεάσω θετικά τους μαθητές μου στο μάθημα της Πληροφορικής που διδάσκω, ή σε άλλες δράσεις στο σχολείο, είτε να βάλω κάποιο μικρό λιθαράκι σε Πανελλαδικό επίπεδο (Έχω συμμετάσχει σε δύο ομάδες συγγραφής του σχολικού βιβλίου Πληροφορικής Γυμνασίου, πρώτη έκδοση 2000 και 2007, και σε μία ομάδα δημιουργίας εκπαιδευτικού λογισμικού για την Πληροφορική, ΠΙ 2000. Όλες οι συμμετοχές ήταν μετά από πανελλήνιο διαγωνισμό, από το ΠΙ).
Γνωρίζετε πολύ καλά, σαν καθηγητής που είστε και εσείς, ότι η μάθηση δεν πετυχαίνεται ούτε με τις εξετάσεις, αλλά ούτε και μέσα σε ένα κλίμα ψυχολογικής πίεσης στους μαθητές.
Πολλοί παιδαγωγοί λένε ότι η μάθηση συντελείται σε μεγάλο βαθμό μέσω της εμπειρίας: προσπαθώ – αποτυγχάνω – ξαναπροσπαθώ χωρίς ενοχές ότι θα κάνω λάθος – μέχρι να φτάσω το στόχο μου (Δεν είναι ο σκοπός μου να αναφέρω τη βιβλιογραφία πάνω στο θέμα, γιατί η επιστολή μου δεν έχει επιστημονικό σκοπό).
Θυμηθείτε την κόρη σας μικρή στην προσπάθειά της να χτίσει ένα μικρό σπιτάκι με τουβλάκια για τις κούκλες της: προσπαθούσε, ξαναπροσπαθούσε, έπεφταν τα τουβλάκια, συνέχιζε όμως και στο τέλος τα κατάφερνε. Πόση χαρά της έδινε αυτό! Και την επόμενη φορά το έφτιαχνε καλύτερο και πολύ πιο εύκολα.
Τόσο απλό είναι το να μαθαίνουμε. Αρκεί να έχουμε το ενδιαφέρον ή να μας κεντρίσει κάποιος το ενδιαφέρον. Να προσπαθούμε ξανά και ξανά, βλέποντας με τα ίδια μας τα μάτια (ή γενικότερα με την παρατήρησή μας) την αποτυχία μας, χωρίς όμως αυτή να έχει μας αποθαρρύνει, και να συνεχίζουμε μέχρι να τα καταφέρουμε.
Στην ανατροφοδότηση αυτή σημαντικό ρόλο παίζει ο καθηγητής με τις γραπτές αξιολογήσεις (τεστ-διαγωνίσματα) ή ακόμα και με τις προφορικές.
Απαραίτητη η αξιολόγηση αν και δεν μπορεί να επιτελέσει τον πλήρη ρόλο της μια και η κάθε αξιολόγηση έχει αναπόσπαστα σύνδεση με το βαθμό του μαθήματος.
Κι αυτό γιατί η βαθμολογία από μόνη της δεν βοηθάει στο να επιτελέσει η αξιολόγηση του καθηγητή την ανατροφοδότηση, καθώς και να εμπνεύσει στο μαθητή τη διάθεση να προσπαθήσει ξανά και ξανά μέχρι να τα καταφέρει.
Μήπως κάποια μαθήματα θα μπορούσαν να ξεπεράσουν αυτόν τον άχαρο ρόλο; Και βέβαια:
Η Μουσική,
Η Φυσική Αγωγή γενικότερα (αλλά και Χορός πιο συγκεκριμένα)
Τα Καλλιτεχνικά,
Οι εργασίες στην Τεχνολογία και
Η Πληροφορική
Στη Μουσική ακούς αυτό που παίζεις, ξέρεις αν είναι λάθος ή σωστό. Και έχεις τη δυνατότητα να προσπαθήσεις πολλές φορές μέχρι να τα καταφέρεις.
Στη Φυσική Αγωγή μπορείς με την κατάλληλη γυμναστική ή επανάληψη (στο χορό) να καλυτερεύσεις, κάτι που είναι ολοφάνερο από τις επιδόσεις που πετυχαίνει κάποιος.
Στα Καλλιτεχνικά το έργο είναι μπροστά σου, βλέπεις με τα μάτια σου το αποτέλεσμα, διαπιστώνεις τα λάθη σου και προσπαθείς πάλι όσες φορές θέλεις.
Οι κατασκευές στην Α΄ τάξη της Τεχνολογίας ή και η συνθετική εργασία στη Β τάξη δίνουν επίσης αυτή τη δυνατότητα.
Και τέλος η Πληροφορική, που επειδή είναι το μάθημά μου, μπορώ να γράψω περισσότερα γι αυτό.
Στην Πληροφορική, μια θετική επιστήμη όπως τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Χημεία και η Βιολογία, έχεις ένα πειραματικό εργαλείο με ένα κόστος της τάξης των 500 €. Μπορείς να δοκιμάσεις, να πειραματιστείς, να προσπαθήσεις, να σκεφτείς να ξαναπροσπαθήσεις και να ξέρεις εσύ ο μαθητής πότε κάτι είναι σωστό και πότε λάθος. Δεν χρειάζεται ο καθηγητής σε αυτό, παρά μόνο για να σε καθοδηγήσει σε περίπτωση που δεν βρίσκεις το επιθυμητό. Κανένα ατύχημα ή ζημιά από λάθος πείραμα. Ο κάθε μαθητής γίνεται πειραματικός επιστήμονας – ερευνητής και πολλές φορές μπορεί να κατασκευάσει κάτι που είναι πολύ καλύτερο από αυτό που του είχε ζητηθεί. Το τέλειο εργαλείο για μάθηση! Με τον ίδιο τρόπο που μαθαίνουν τα παιδιά στις πρωτόγονες κοινωνίες, στις οποίες δεν υπάρχει κανένα σχολείο, δυτικού τύπου.
Διευκρινίζω όταν αναφέρομαι στην Πληροφορική Επιστήμη δεν μιλάω για δεξιότητες στην Πληροφορική (ΤΠΕ). Αυτές είναι απαραίτητες μεν, αλλά όχι σημαντικές για την ανάπτυξη του μυαλού του κάθε μαθητή και την ανάπτυξη της ικανότητας για μάθηση. Και προς Θεού μην βάλετε την κόρη σας να δώσει εξετάσεις για να αποκτήσει τα περίφημα πτυχία για τις δεξιότητες στις ΤΠΕ, που τόσο διαφημίζονται. Οι δεξιότητες αυτές είναι προσωρινές, αν δεν επαναλαμβάνονται τακτικά, μηδαμινής σημασίας, μια και τα πακέτα λογισμικού αλλάζουν κάθε 2-4 χρόνια. Πώς ακούγεται άραγε αν κάποιος έχει πάρει το πτυχίο δεξιότητας στο MS Office 1995, ενώ έχει βγει ήδη η έκδοση 2013; Ακόμα και οι ιδιωτικές σχολές έχουν μείνει 6 χρόνια πίσω, διδάσκοντας οι πιο πολλές την έκδοση 2007. Ας μην χάσει η κόρη σας το χρόνο της με αυτά. Ένας φίλος μου που μένει μόνιμα στη Νέα Υόρκη και έχει μία κόρη 12 χρονών, δεν έχει ακούσει να πηγαίνει κανένας μαθητής να πάρει κάποιο αντίστοιχο πτυχίο!
Συνοψίζοντας:
· Δώστε στην κόρη σας μουσική παιδεία. Η μουσική βοηθάει στη δημιουργική λειτουργία του μυαλού μας.
· Κάντε την να αποκτήσει έλεγχο των κινήσεών της και καλή σχέση της με τοσώμα της. Να το σέβεται και να το αγαπά.
· Δώστε της ερεθίσματα να κάνει στοχευμένες κατασκευές.
· Αλλά και ελεύθερες κατασκευές, χρησιμοποιώντας χρώματα ή υλικά που αναπτύσσουν τη δημιουργικότητα του δεξιού μέρους του εγκεφάλου.
· Και τελειώνοντας εισαγάγετέ την στην αλγοριθμική σκέψη με το εργαλείο του προγραμματισμού. Όχι τόσο για να γίνει προγραμματίστρια, αλλά για να μάθει με συγκεκριμένα εργαλεία να δημιουργεί ομαδοποιεί και καταγράφει κατάλληλες εντολές, αλλά και δομές αλγοριθμικής σκέψης για να πετύχει συγκεκριμένο έργο. Η αλγοριθμική σκέψη αναπτύσσει τη μαθηματική και λογική σκέψη και βοηθάει στην οργάνωση της σκέψης σε οποιοδήποτε επιστημονικό ή καθημερινό πρόβλημα παρουσιαστεί στη ζωή. Με μία πρόταση: «Η αλγοριθμική σκέψη είναι ένα από τα καλύτερα εργαλεία για να μάθει ένας μαθητής να σκέφτεται.»
Και ένα τελευταίο: προστατέψτε την από τις πολλές ψυχοφθόρες εξετάσεις. Το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο, το Φινλανδικό, έχει ενσωματώσει αυτή την πρακτική και εισάγει τους μαθητές στην διαδικασία των γραπτών εξετάσεων, όταν αυτές έχουν πραγματικά νόημα.
Σας ευχαριστώ για την ανάγνωση
Χρίστος Μαβόγλου
Καθηγητής Πληροφορικής στο Γυμνάσιο Ερέτριας, Ευβοίας
Υ.Σ. Κύριε Αρβανιτόπουλε, αν η κόρη σας έχει τελειώσει το σχολείο, σας παρακαλώ δείτε τα υπόλοιπα παιδιά στο ελληνικό σχολείο σαν δικά σας παιδιά.
